Burgazada projemin en sevdiğim tarafı siz değerli okuyucularımdan gelen geri bildirimler. Bu etkileşim sayesinde yepyeni keşifler ortaya çıkıyor.
Geçen gün paylaştığım T.Caracachoglu kartpostalını dikkatsizce Karacaoğlu olarak yorumlamıştım. Soyadının Karakaşoğlu olabileceğine dair gelen uyarı ile kafamın üzerinde bir ampül yandı. Hemen Gönüllü Caddesi 37 numarada Lotus motifli giriş sahanlığı çatısı ile dikkat çeken Karakaş Köşkü'nü araştırmaya başladım. Art Nouveau özelliklerin yanı sıra uzak doğu mimarisinden de izler taşıyan ahşap yapının, 1951 yılında mühendis Todor Karakaş tarafından satın alındığını öğrendim. İşte aradığımız ''T'' harfi ve ''Karakaş'' soyadı :)
Başka bir ipucunu ise Burgazada Rum mezarlığında bulabileceğimizi düşünerek ilgili detaylar için Orhan Türker'in Antigoni'den Burgaz'a kitabına göz attığımda adanın tepesindeki mezarlığa yapılan definler için tutulan kayıt defterinde aşağıdaki isme ve bilgilere ulaştım.
Yoakim Karakaş
Doğum: 1875
Yaş: 82
Ölüm: 26.6.1957
Ölüm sebebi: Kalp krizi.
Ayrıca günümüzde mezar taşları okunabilenlerin içinde Yeorgios Karakas ve Kurstantea Karakas isimleri var. Kesin emin olmamakla birlikte, ismi geçen tüm bu şahısların aynı aileye mensup olduğunu tahmin ediyorum.
(Not: Eski Müslüman mezarlığındaki Karakaş ailesi farklıdır).
Karakaş Köşkü'nün tarihçesini ve mimari özelliklerini Zeynep Aydemir'in Burgazada Konutlarında Cephe Düzenlemeleri ve Bezemeleri Yüksek Lisans Tezi'nden aktarmaya devam edelim.
Tarihçe:
19. yüzyıl sonu 20. yüzyıl başına tarihlenen köşk, Fransız uyruklu Henri Finler kızı ve avukat Ferit Rahsam’ın eşi ressam Yvon adına kayıtlı iken (17 Ağustos 1930), satış yoluyla önce mühendis Todor Karakaş’a (21 Eylül 1951) geçmiştir. Bakımsızlıktan zamanla harap olan köşk, son sahibi tarafından esaslı bir biçimde onarılmıştır.
Tanım: 943 m2’lik bir alanda yer alan çatı katıyla beraber 3 katlı, bodrumlu kuleli ve paratonerli yapı, kâgir bir bodrum üzerinde yükselir. Yapıya paralel tek kollu diyagonal merdivenle ulaşılan terastan yükselen kâgir dikmeler ile kaşkemerli çatı taşınır. Yapının ekseninde konumlanan bu bölüm kitleden öne alınmıştır. Kaşkemerli çatı 1. kat balkonunun hizasını bir miktar geçecek kadar yükselir. Bu bölümden sonra ulaşılan zemin kat terası son yapılan restorasyonda camekânla kaplanmıştır. Zemin katta, eksende kapı olmak üzere üç adet dikdörtgen açıklık vardır. Terastan yükselen dört adet kâgir dikme, 1.kat balkon açıklığını taşımaktadır. Yan cephelerde, birer adet geniş saçağa sahip dikdörtgen pencere yer alır.
1. katın sağında ve solunda birbirinden uzak ele alınan kapı ve bir adet pencereden oluşan gruplar, asimetrik konumda balkona açılır. Söz konusu grupların pencereleri köşelere yakın tarafta yer alır.
1. kattan yükselen iki adet ahşap dikme geniş saçaklı, üçgen alınlıklı beşik çatıyı taşımaktadır. Bu balkonun sağ ve sol cephesinden yükselen üç adet kare kesitli ahşap öğe, dört adet üçgen alan oluşturarak furuşlara uzanır. Çatıda yer alan üçgen alınlık, çıtalarla geometrik alanlara bölünerek süslenmiştir. Cephenin alınlığın arkasında kalan bölümünde ikili çatı penceresi yer alır.
Süsleme:
Dökme demirden merdiven korkulukları, kıvrımlı ve bitkisel motifli süslemelerle göze çarpar. Zemin katın yan cephelerindeki pencere saçakları oldukça geniş ele alınmıştır ve ahşap göğüslemelerle taşınmaktadır. Saçağın cepheyle buluştuğu noktadan çıkan çıtalar, ahşap göğüslemeyi keserek ok ucu şeklinde nihayetlenir. Pencerelerin dökme demirleri, üst kısımlarda saçağa doğru öne alınarak “c” kıvrımlarıyla süslenmiştir.
Kaşkemerli, beşik tonozlu çatının köşe dolguları dilimli ve yarım daire şeklindeki ahşap parçalarla dolgulanmıştır. Alınlığın altında dekupaj tekniğiyle geometrik şekiller oluşturulmuştur. Kaşkemerin alnı, geometrik bezemeler ve festonlarla süslenerek volütlerle sonlanmıştır.
Kaşkemerin tepesinde ok ucu şeklinde süsleme öğesi kullanılmıştır. Yapıda kaşkemerin kullanılması oryantalist üslubu anımsatmıştır.
1. kattaki ahşap balkon korkulukları, halka şeklinde bezemelerle süslenmiştir. Kapı açıklıklarında ise ahşap panjurlar vardır. Beşik çatıyı taşıyan ahşap dikmelerin köşe dolguları dairesel hatlarda dekupe edilerek oluşturulmuştur ve üzerinde üçgen friz bulunmaktadır. Beşik çatıdan dairesel dilimli festonlar sarkmaktadır. Alın kısmında, altı kollu yıldız şeklinde dekupajlı geometrik motifler yer alır. Üçgen alınlığın ortasında geometrik ve çiçek motiflerinin iç içe kullanımı söz konusudur. Köşe dolguları ve çatıdaki süslemeleriyle art-nouveau, kaşkemeriyle oryantalist üslup etkileri taşıyan yapının eklektik olduğunu söylemek mümkündür.