Savarona

Atatürk'ün ölümünün ardından Savarona, II. Dünya Savaşı sonrasında Türk Deniz Kuvvetleri’nin onu eğitim gemisi olarak kullanmasına kadar bir daha yelken açmadı. Arşivimdeki efemeralardan Savarona'nın 1952-1954 yıllarında Burgazada ile Heybeliada arasına demir attığını ve eğitim gemisi olarak kullanıldığını teyit edebiliyorum. Açıkçası ilk efemerayı aldığımda Atatürk dönemi olabileceğini düşünmüştüm. Arkasında herhangi bir yazı yoktu. Dikkatlice incelediğimde Aya Yani Kilisesi'ndeki restorasyon için kurulan iskeleleri farkettim. 1952 yılına ait kilise restorasyonunda çalışan işçileri gösteren anonim fotoğraf bendeki eksik bilgiyi tamamlamış oldu.

Burgaz'dan Heybeli (Orjinali hatalı yazılmış)

Aya Yani Kilisesi restorasyonu 1952, anonim

Daha sonrasında yine Savarona'nın aynı noktada demir attığı ikinci bir efemera çıktı karşıma. Bu sefer arkasında Heybeliada Deniz Lisesi'nden bir subayının 21 Kasım 1954 tarihli aşağıdaki yazısı vardı. Bu yazı, Savarona'nın Heybeliada Deniz Lisesi'nin eğitim gemisi olduğu bilgisini tasdiklemiş oldu.

Dear Nicole, This view is the sight of Heybeliada (Halki) from Burgaz adası (Antigone) (Our school is Heybeliada) At the opposite side, you see the buildings of Heybeliada. You cannot see our school. Because it is behind hill. The white ship that is in the middle is our school ship (Savarona). You see Anatolia shore at too far. 21/XI/1954 H.Ada Yours (İsim tam okunamadı)

Türkçesi: Sevgili Nicole, Bu manzara Burgaz adasından (Antigone) Heybeliada'nın (Halki) görünüşüdür (Okulumuz Heybeliada'dır) Karşı tarafta Heybeliada'nın binalarını görüyorsunuz. Okulumuzu göremezsiniz. Çünkü tepenin arkasında. Ortadaki beyaz gemi okul gemimizdir (Savarona). Anadolu kıyısını çok uzaklarda görüyorsunuz. 21/XI/1954 Heybeliada Saygılarımla (İsim tam okunamadı)

Arşivimdeki Savarona Yatı ile ilgili son efemera 15 Ağustos 1953 tarihli Heybeliada'dan görünümü. Bu açıdan çekilmiş başka fotoğrafalar ararken geçmiş bir müzayede kataloğunda da bir taneye rastladım.

Son olarak hep merak etmiş olduğum Atatürk'ün Burgazada'ya gelmesi ile ilgili bir bilgiye şimdiye kadar hiç rastlamadım ama aşağıdaki günlerde yaptığı bir motor gezintisini efemeralardan takip edebiliyoruz.

25 Mayıs 1935 Atatürk’ün Ada ziyaretleri için akşam Yalova’dan hareketle Büyükada’ya gelmesi… 26 Mayıs 1935 Atatürk’ün, Amerikalı kadın gazeteci Gladys Baker’ı huzurlarına kabulü ve akşam Kalamış vapuruyla Büyükada’dan Dolmabahçe’ye dönüşü…

27 Mayıs 1935 Burgazada'ya kadar gezinti yapmış, dönüşte Paşabahçe'de yeni açılan şişe ve cam fabrikasını gezmiştir.

31 Mayıs 1935 Atatürk’ün, sabaha karşı motorla İstanbul’dan Yalova’ya geçişi… Saat 16.00’da Heybeliada’ya gelişi bir süre kaldıktan sonra İstanbul’a dönüşü…